ساخت گنبد در اصفهان شهر جدید مجلسی

ساخت گنبد در اصفهان شهر جدید مجلسی یکی از پروژه های اخیر گنبد سازی لطیفی بوده است. حالا بهتر است درباره گنبد و گلدسته بیشتر بدانیم . گنبد در واقع شبکه ای در دو جهت دارای انحنا می باشد ، این شبکه گنبد نامیده می شود شاید سطح رویه یک گنبد بخشی از یک کره یا یک مخروط یا اتصال چندین رویه باشد . گنبد ها سازه هایی با صلابت بالا می باشند و برای دهانه های بسیار بزرگ تا حدود ۲۵۰ متر مورد استفاده قرار می گیرند . ارتفاع گنبد باید در حدود 20 درصد بزرگتر از قطر پایه گنبد باشد . گنبد ها دارای مرکز هستند

بشر از ماقبل تاریخ تا دوران معاصر مسکن‌های گنبدی شکل با استفاده از مواد محلی ساخته‌است. اگر چه معلوم نیست تاریخ ساخت گنبد نخستین چه زمانی بوده است ، نمونه‌های پراکنده از سازه‌های گنبدی شکل اولیه کشف شده است. اکتشافات اخیر در محوطه باستانی تپه چغامیش (۶۸۰۰ تا ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد)، واقع در دشت شوش ایران، استفاده از گل آجر و سازه‌های خشتی در ساخت گنبد را نشان می‌دهد. معماری پارسی ساسانی به احتمال زیاد معماری گنبد سازی ، گنبد های بین النهرین را به ارث برده است. خرابه های کاخ اردشیر بابکان و قلعه دختر (فیروزآباد) در استان فارس، توسط اردشیر اول (۲۲۴–۲۴۰) ساخته شده است، استفاده از گنبد سازی در معماری توسط امپراطوری ساسانی را نشان می‌دهد.

اوج دوران گنبد سازی
در دوران ساسانی گنبدسازی آنچنان رواج می گیرد و تکامل می یابد که از آن پس تا امروز پوشش گنبدی از نظر ساخت و افزیر بصورت الگو و دستور العمل کلی مورد بهره برداری قرار می گیرد .

در واقع چون سازه های بنایی در مقابل فشار مقاومت خوبی داشته ولی در برابر کشش مقاومتشان بسیار کم بوده است ، معماران سنتی تاریخ بر آن شدند تا سازه ایی طراحی کنند تا مقاومت زیادی داشته باشد و این امر با گنبد سازی همراه شد ، چون در ساخت گنبد و سقف های گنبدی به مقاطع به جای وارد شدن نیروی کششی که اجزای بنایی در برابر آن مقاومت ندارند ، نیرو به صورت فشاری وارد شده که مصالح قدیمی توان بالایی در تحمل فشار دارند. شاید بتوان گفت عدم وجود آهن ، علت وجود بسیار زیاد ساخت گنبد در سقف های سازه های قدیمی می باشد.

ساخت گنبد و گلدسته

گنبد و گلدسته هم مثل خیلی از صنایع دارای یکسری ریزه کاری ها در ساخت و فروش می باشد که بصورت چند نکته بیان خواهد شد و ممکن است جواب سوالاتی درهمین زمینه باشد . مهم ترین نکته در سفارش گنبد این بوده که حتما گنبد های بالای 6 متر باید نقشه و برآورد مهندسی داشته باشد. گنبد و گلدسته ها ازلحاظ ظاهری تفاوت چندانی باهم ندارند و ظاهرا فقط ازبابت طرح و ورق مصرفی متفاوت می باشند . ولی نکته اساسی این ست که علاوه بر ظاهر کار به باطن کار نیز باید توجه داشته باشیم .

شاسی کار باید به اندازه کافی محکم بوده و متناسب با ارتفاع و قطر کار ساخته شده و آهن کافی در آن استفاده شده باشد . رینگ پایین گلدسته و گنبد حتما باید از ناودانی باشد تا ضمن داشتن مقاومت لازم ، در صورت وجود رطوبت در زمان طولانی تری خورده شود و ستون هامتناسب با کار بکار رفته باشند در صورت ضعیف بودن ستون ها و نبود لوله وسط در گلدسته باعث لرزش مداوم گلدسته واحتمال شکستگی جوشها و بروز خطر وجود دارد وباید دقت کافی در عقد قرارداد بعمل آید.
درمورد ورق مخصوصا ورق استیل ، جنس و ضخامت ورق مصرفی دقت شود . ورق مصرف شده درشرکت پایاسازان پارس استیل اصل (۳۰۴نگیر) با ضخامت ۰.6 برای گلدسته و 5. برای گنبد می باشد و ورق بگیر همان ورق آهنی با روکش استیل می باشد در اثر رطوبت و شرایط جوی پوسته داده و زنگ می زند .
نکته بعدی محاسبه متراژ کار می باشد که باید به روش زیر محاسبه شود：
الف –محاسبه مساحت گلدسته：درگلدسته متراژ کار از حاصل ضرب محیط مقطع پایینی گلدسته در ارتفاع مفید (بدون احتساب پرچم) بدست می آید . در یک جفت گلدسته قطر یک مترچنانچه ارتفاع پرچم درمحاسبات لحاظ شود ، متراژ بدست آمده حدود۷ متربیشتر از متراژ واقعی خواهد بود .
ب-گنبد ：متراژ گنبد از حاصل ضرب محیط گردن در ارتفاع کل ( ارتفاع گردن به اضافه طول هلال)بدست می آید .
در مورد دقت وظرافت کار هم باید توجه داشته باشیم که دقت و ظرافت کار نیاز به صرف زمان وهزینه بیشتری دارد بطورمثال در گنبد هرچه تعداد تقسیم بندی های آن بیشتر باشد نیاز به آهن و ورق بیشتری دارد وزمان اجرای کار هم بالاتر خواهد بود و کار زبباتر خواهد شد و بالعکس .
-.قبل از سفارش کار وعقد قرارداد از چند نمونه از کارهای نصب شده سازنده بازدید کرده و به همراه شخصی فنی تمام موارد فوق اعم از آهن کشی و ورق کاری را کنترل نمایید.
-. در محاسبات کار دقت کافی داشته باشید و قطر و ارتفاع کار را قبل از نصب با اندازه های مورد قرارداد مطابقت دهید .(مخصوصا ومخصوصا ارتفاع پرچم )
-. ضخامت ورق را با کولیس و نگیر بودن ورق را با آهن ربایی قوی کنترل نمایید.